Tarihin en eski tapınağına ev sahipliği yapan, peygamberler diyarı olarak anılan ve Fırat’ın bereketiyle yoğrulmuş topraklarıyla Şanlıurfa, sadece bir şehir değil, adeta bir medeniyetler beşiğidir. Mezopotamya’nın kalbinde yer alan bu kadim kent, ziyaretçilerine mistik, tarihi ve lezzet dolu unutulmaz bir deneyim vadediyor. “Urfa’da ne yapılır?” diye merak ediyorsanız, sizi binlerce yıllık bir serüvene çıkaracak bu rehber tam size göre.
- 1. Tarihin Sıfır Noktası: Göbeklitepe
- 2. Şanlıurfa’nın Kalbi: Balıklıgöl (Halil-ür Rahman Gölü)
- 2.1. Şehre Tepeden Bir Bakış: Şanlıurfa Kalesi
- 3. Medeniyetlerin İzinde: Şanlıurfa Arkeoloji Müzesi
- 4. Konik Kubbeli Evleriyle Bir Masal Diyarı: Harran
- 5. Sular Altında Kalan Saklı Cennet: Halfeti
- 6. Lezzet ve Müziğin Buluştuğu An: Sıra Gecesi ve Urfa Mutfağı
Tarihin Sıfır Noktası: Göbeklitepe
Şanlıurfa gezinizin başlangıç noktası şüphesiz Göbeklitepe olmalı. Günümüzden tam 12.000 yıl öncesine tarihlenen bu anıtsal yapı, insanlık tarihinin bilinen en eski tapınağı olarak kabul ediliyor. UNESCO Dünya Mirası Listesi’nde yer alan Göbeklitepe, yerleşik hayata geçiş ve dinler tarihi hakkındaki tüm bilgileri yeniden şekillendirmiştir. T şeklindeki devasa sütunlar üzerindeki hayvan figürleri ve semboller, o dönemin inanç dünyasına dair büyüleyici ipuçları sunuyor. Burayı ziyaret etmek, adeta tarihin başlangıcına tanıklık etmek gibidir.
Şanlıurfa’nın Kalbi: Balıklıgöl (Halil-ür Rahman Gölü)
Şehrin simgesi haline gelen Balıklıgöl, manevi atmosferi ve etkileyici hikayesiyle her yıl milyonlarca ziyaretçiyi ağırlıyor. Rivayete göre, Hz. İbrahim’in ateşe atıldığı yer burasıdır. Ancak Allah’ın emriyle ateş suya, odunlar ise balığa dönüşür. Göldeki binlerce sazan balığı kutsal kabul edilir ve onlara dokunulmaz. Halil-ür Rahman ve Aynzeliha göllerinden oluşan bu kompleksin çevresinde Rızvaniye Camii ve Hz. İbrahim’in doğduğu mağara gibi önemli dini mekanlar da bulunur. Burada yürüyüş yapmak, balıklara yem atmak ve o huzurlu atmosferi solumak ruhunuza iyi gelecektir.
Şehre Tepeden Bir Bakış: Şanlıurfa Kalesi
Balıklıgöl platosuna hakim bir tepede yer alan Şanlıurfa Kalesi, şehrin panoramik manzarasını izlemek için en ideal noktadır. Dambak Tepesi üzerine kurulmuş olan kalenin tarihi Asurlulara kadar uzanır. Kalede özellikle dikkat çeken yapı, halk arasında “Nemrut’un Tahtı” olarak bilinen iki devasa Korint başlıklı sütundur. Gün batımında kaleden şehri izlemek, fotoğraf tutkunları için kaçırılmaması gereken bir andır.
Medeniyetlerin İzinde: Şanlıurfa Arkeoloji Müzesi
Türkiye’nin en büyük müzelerinden biri olan Şanlıurfa Arkeoloji Müzesi, bölgenin zengin tarihini gözler önüne seren eşsiz bir koleksiyona sahiptir. Müzenin en önemli bölümü şüphesiz Göbeklitepe ve Nevali Çori gibi Neolitik Dönem merkezlerinden getirilen eserlerin sergilendiği alandır. Dünyanın bilinen en eski gerçek boyutlu insan heykeli olan “Balıklıgöl Heykeli” de burada sergilenmektedir. Müzeyi gezdikten sonra hemen yanındaki Haleplibahçe Mozaik Müzesi’ni de ziyaret ederek “Avcı Amazon Kraliçeleri” mozaiklerini görebilirsiniz.
Konik Kubbeli Evleriyle Bir Masal Diyarı: Harran
Şehir merkezine yaklaşık 45 kilometre uzaklıkta bulunan Harran, kendine özgü mimarisi ve tarihiyle sizi bambaşka bir dünyaya götürür. Dünyanın ilk İslam üniversitesinin kalıntılarının bulunduğu bu antik kent, özellikle “konik kubbeli” veya “karınca” evleriyle ünlüdür. Yüzlerce yıllık bir mimari geleneğin ürünü olan bu evler, yazın serin, kışın ise sıcak tutma özelliğiyle dikkat çeker. Harran Kalesi ve Ulu Cami kalıntıları da bölgede görülmesi gereken diğer önemli yapılardır.
Sular Altında Kalan Saklı Cennet: Halfeti
Birecik Barajı’nın suları altında kalan ve “saklı cennet” olarak anılan Halfeti, büyüleyici manzarasıyla ziyaretçilerini kendine hayran bırakır. Fırat Nehri üzerinde yapacağınız bir tekne turuyla, büyük bir kısmı sular altında kalmış olan Savaşan Köyü’nü ve suya batmış cami minaresini görebilirsiniz. Ayrıca tekne turu sırasında görkemli Rumkale’yi de yakından görme fırsatı bulursunuz. Halfeti, dünyada sadece burada yetişen meşhur siyah gülleri (karagül) ile de tanınır.
Lezzet ve Müziğin Buluştuğu An: Sıra Gecesi ve Urfa Mutfağı
Şanlıurfa geziniz, meşhur bir Sıra Gecesi’ne katılmadan tamamlanmış sayılmaz. Bu geleneksel müzik ve sohbet gecelerinde, yöresel türküler dinlerken meşhur Urfa lezzetlerini tadabilirsiniz. Urfa mutfağı, kebapları ve acısıyla ünlüdür. Geziniz sırasında mutlaka denemeniz gereken lezzetler şunlardır:
- Ciğer Kebabı
- Patlıcanlı Kebap
- Urfa’nın Orijinal Çiğ Köftesi (etsiz değil, etli)
- Boranı (bir çeşit yoğurtlu yemek)
- Ağzı Açık, Ağzı Yumuk (hamur işleri)
- Şıllık Tatlısı
Şanlıurfa; tarihi, kültürü, maneviyatı ve damak çatlatan lezzetleriyle ziyaretçilerine dolu dolu bir seyahat sunar. Her köşesinde farklı bir hikaye barındıran bu kadim şehri keşfetmek, geçmişe yapılan unutulmaz bir yolculuk gibidir.